A.

A Np. To nie ja pisał, a mój brat.	Lecz; ale. To nie ja pisałem, lecz mój brat.
A?	Hę? co?
Adresny stół	Biuro adresowe.
Agresywny	Zaborczy; napastniczy.
Akcjonier	Akcjonarjusz; udziałowiec.
Aksjoma	Pewnik.
Akurat	W sam raz; właśnie; zupełnie.
Akuratny	Punktualny; słowny; rzetelny; ścisły.
Albom	Album.
A nie już? (Неужели?)	Czyż?
Anonimny	Bezimienny.
Apelcyna	Pomarańcza.
Apetytny	Apetyczny.
Architektor	Budowniczy.
Arenda	Dzierżawa.
Arendator	Dzierżawca.
Arendatorka	Dzierżawczyni.
Arendować	Dzierżawić.
Arendny	Dzierżawny.
Ataka (rodz. ż.)	Atak (m.).
Atestat	Patent.
A to Np. Nie podchodź, a to palnę	Bo. Nie podchodź, bo kropnę.

B.

Balkon	1) Balkon 2) Galerja (przy domu).
Bałagan	Stragan.
Bałagany	Stragany; budy.
Bania	Łaźnia.
Banka	Bańka.
Bańszczyk	Łaziebny.
Baraban, barabanić	Bęben, bębnić.
Barabańszczyk	Dobosz.
Bassejn	1) Dorzecze 2) Zbiornik.
Będzie z (ze mnie, z ciebie, z niego, z pana itd.)	Mam dosyć (masz dosyć itd.)
Bezcześcić	Znieważać.
Bezporządek	Nieład.
Bibljoteka do czytania	Czytelnia; wypożyczalnia książek.
Bić się o zakład	Zakładać się; iść z kim o zakład, — w zakład.
Bieregiś!	Na bok!
Biesiada	Uczta (nie zaś rozmowa, pogawędka).
Bifszteks	Befsztyk.
Bint	Opaska; bandaż.
Bintować	Zakładać opaskę; bandażować.
Biodro	Udo.
Biudżet, biudżetny	Budżet, budżetowy.
Biust	Popiersie.
Blank, błank	Blankiet.
Blok partyjny	Porozumienie stronnictw, — połączenie stronnictw.
Błagonadieżny	Prawomyślny.
Bojnia	Rzeźnia.
Boli komu (u kogo) co Np. Tobie zęby bolą	Boli kogo co. Ciebie zęby bolą itp.
Brewno	Szczapa.
Budni dzień	Dzień powszedni.
Bufet (szafa)	Kredens.
Bufetczyk	Bufetowy, a.
Bułka chleba	Bochenek, bochen.
Bumażka	Papierek; asygnata.
Być w prawie Np. Ja nie w prawie	Mieć prawo. Ja nie mam prawa.
Bywszy, a, e	Były, a, e.

C.

Cel, celi (rodz. żeński)	Cel, celu (r. m.).
Centr	Środek.
Centralny	Środkowy; główny.
Charcz, —e	Wikt; strawne.
Chimja	Chemja.
Chlebopiekarnia	Wypiek chleba.
Chłodno	Zimno.
Chorować czem Np. Chorować suchotami.	Chorować na co. Chorować na suchoty
Chory,—ów	1) Chór (w kościele) 2) Galerja (w teatrze).
Ciemna strona	Ujemna, słaba strona.
Cień, cieni (r. ż.)	Cień, cienia (r. m.).
Co Np. Powiedział, co (чmo) przyjdzie	Że. Powiedział, że przyjdzie.
Co z tobą?	Co ci jest? co tobie jest?
Coby to nie było	Bez względu na okoliczności.
Cygara, cygarka (ż.)	Cygaro, cygarko (n.).
Czarnoroboczy	Wyrobnik.
Czarny chleb	Chleb razowy; razowiec.
Czarny chod	Wejście tylne, wejście od kuchni.
Czas od czasu (Bpeмя от времени)	Od czasu do czasu.
Czastny prystaw	Komisarz cyrkułu.
Czem — tem Np. Czem więcej się uczę, tem mniej rozumiem	Im—tem. Im więcej się uczę, tem mniej rozumiem.
Czemodan	Waliza.
Człowiek	Służący.
Człowieku (3-ci przypadek)	Człowiekowi.
Czyn Np. Ma brata w czynie praporszczyka	Stopień; ranga. Ma brata w stopniu podchorążego.
Czytać lekcję, mowę, naukę, modlitwę	Mieć lekcję, mowę, naukę; zmówić modlitwę.

D.

Dacza	Letnie mieszkanie; letnisko.
Dacznicy	Letnicy.
Danna, danne	Dana, dane.
Debaty	Obrady.
Delikatesy	Łakocie.
Deska (w szkole)	Tablica.
Detali	Szczegóły.
Deszcz idzie	Deszcz pada.
Do (gdy mowa o czasie) Np. Do roku 1863 uczono u nas w szkołach po polsku	Przed; do. Przed r. 1863 itd. (jeżeli mowa mniej-więcej o czasie).  Do r. 1863 itd. (jeżeli określamy ściśle, że tylko do roku 1863).
Dochodny	Intratny; korzystny.
Dokazać, dokazywać	Dowieść, dowodzić.
Dokład	Referat.
Dołożyć	1) Oznajmić (kogo) 2) Referować; mieć referat, odczyt.
Doścignąć (czego) Np. Doścignął celi Np. Doścignął granic Mongolji	Dopiąć czego; osiągnąć co; dotrzeć do. Dopiął celu. Dotarł do granic Mongolji
Droga żelazna	Kolej żelazna.
Drugi, a, e Np. Żeby tak popadł na kogo drugiego	Inny, a, e. Gdyby trafił na kogo innego…
Duma	1) Rada miejska 2) Izba państwowa (rosyjska).
Dwoje (gdy mowa o mężczyznach)	Dwóch.
Dworzanin	Szlachcic.
Dworzańska deputacja	Deputacja szlachecka.
Dyktowka	Dyktando.
Diadzia, dziadźka	Stryjaszek; wujaszek.
Dzielić na co (w matematyce)	Dzielić przez co.
Dzieło	Sprawa.
Dzieńszczyk, deńszczyk	Ordynans; służący (wojskowy).

E.

Ekipaż (na okręcie)	Załoga okrętowa.
Ekonom (np. w szpitalu lub innym zakładzie)	Intendent.
Ekskursja	Wycieczka.
Ekspedycja (wojskowa)	Wyprawa.
Ekspluatacja	Wyzysk; wyzyskanie.
Ekspluatator	Wyzyskiwacz.
Eksproprjacja	Wywłaszczenie.
Eksproprjator	Wywłaszczyciel.
Eksproprjować	Wywłaszczać.
Ekstra	Nadzwyczaj; umyślnie.
Ekstracug	Pociąg nadzwyczajny.
Ekstrenny	Nadzwyczajny (pociąg, posiedzenie).
Ekwipaż	Pojazd.
Ekwiwalent	Równoważnik.
Ekwiwalentny	Równoważny.
Element	Żywioł; pierwiastek (w chemji).
Elementarny Np. Elementarna szkoła Np. Elementarne pojęcie	1) Początkowy 2) Prosty, najprostszy 3) Żywiołowy. Szkoła początkowa. Proste pojęcie.
Emblema	Godło.
Emigracja	Wychodztwo.
Emigrant	Wychodźca.

F.

Fajeton	Faeton.
Familja	Nazwisko.
Familjarność	Poufałość.
Familjarny	Poufały.
Fanar	Latarnia.
Fikcja	Urojenie, zmyślenie.
Fiktywny	Urojony, zmyślony.
Forma	Uniform.
Forma sztacka	Uniform cywilny.
Forma wojenna	Uniform wojskowy.
Forma paradna	Strój galowy.
Formularny spisek	Stan służby.
Formuła	Wzór (w matematyce).
Furteczka, fortka	Lufcik.
Frant	Elegant; fanfaron; strojniś; modniś.
Fraza	Frazes.
Fundamentalny	Podstawowy, zasadniczy; główny (np. bibljoteka); mocny (gmach).
Frukty	Owoce.

G.

Garnizon	Załoga.
Gdziebym nie był itp.	Gdziekolwiekbym był itp.
Gdzieniebądź (Где-нибудь)	Gdziekolwiek.
Gimnazja	Gimnazjum.
Gimnazista	Gimnazjasta.
Giry	Wagi; ciężarki.
Głowa miasta	Prezydent miasta; burmistrz.
Głównodowodzący	Wódz naczelny.
Gniły	Zgniły.
Gorodowy	Stójkowy; policjant.
Gościa (Гостья)	Gość (i o kobiecie).
Gradus	Stopień.
Graduśnik	Ciepłomierz; termometr.
Grudzinka	Mostek (cielęcy, barani itp.).
Grzywnia	20 groszy; dwudziestka.
Guberski	Gubernjalny.
Guberskie prawlenje	Rząd gubernjalny.
Gwarancja (Гарантия)	Rękojmia; poręczenie; zapewnienie.
Gwarantować	Ręczyć, zapewniać.

H.

Herbowa marka, papier herbowy	Marka stemplowa, papier stemplowy.
Heroiczny	Bohaterski.
Heroizm	Bohaterstwo.
Horyzont	Widnokrąg; poziom.
Horyzontalny	Poziomy.

I.

Ichni Np. W ichniej kwaterze	Ich. W ich mieszkaniu.
Ikra	1) Kawior 2) Łydka.
Ilustracja	1) Rycina 2) Oświetlenie.
Interesny	Zajmujący.
Internacjonalny	Międzynarodowy.
Iść za czem Np. Za lekarstwem	Iść po co. Po lekarstwo.
I tylko	I tyle.
Izolować	1) Odosobnić 2) Wyłączyć.
Izolator	Wyłącznik.

J.

Jak (w porównaniach) Np. Dostałem więcej, jak 3 ruble	Niż. Dostałem więcej, niż 3 ruble.
Jakby nie było	Jakkolwiekbądź; bądźcobądź.
Jak raz	W sam raz.
Jaszczyk (na listy)	Skrzynka (do listów).
Jawić się	Stawić się; przybyć.
Jeden i ten samy	Ten sam.
Jełki	Zgorzkniały.
Jemszczyk	Pocztyljon.
Jurydyczny	Prawny.
Jurysta	Prawnik.

K.

Kaban, kabanina	Wieprz, wieprzowina.
Kaczać	Taczać, toczyć.
Kaczka	Huśtanie się, kołysanie się (np. okrętu).
Kamera	1) Kancelarja 2) Cela więzienna.
Kandydat (przy kimś)	Zastępca (czyjś).
Kantora (ż.)	Kantor (m.).
Kantorszczyk	Kantorzysta.
Kapelka	Kropelka.
Katać się	1) Ślizgać się 2) Używać jazdy.
Katok	1) Ślizgawka 2) Magiel.
Kawyczki	Cudzysłów.
Kazienny, kazionny	Skarbowy.
Kazna	Skarb.
Kaznaczej	Kasjer; skarbnik.
Kaznaczejstwo	Kasa (powiatowa, gubernjalna, państwowa).
Kazarmy	Koszary.
Kiełbaśnia (Колбасная)	Wędliniarnia.
Kierasina	Nafta.
Kollekcja	Zbiór.
Kollekcjoner	Zbieracz.
Kollektywny	Zbiorowy; wspólny.
Komendant	Dowódca.
Komenderować	1) Dowodzić 2) Rozkazywać 3) Wysyłać.
Komenderówka, być w komenderówce	Polecenie; wysłać, być wysłanym (w jakim celu).
Kompres	Okład.
Koncentracja	Skupienie; ześrodkowanie.
Konflikt	Zatarg; spór.
Koniecznie (Конечно)	Naturalnie; ma się rozumieć.
Konka	Tramwaj.
Konkurencja	Współzawodnictwo.
Konkurent	Współzawodnik.
Konserwatorja (ż.)	Konserwatorjum (n.).
Konserwatysta	Zachowawca.
Konserwatywny	Zachowawczy.
Konspiracja	Sprzysiężenie; spisek.
Konspirator	Spiskowiec.
Konsultacja	Narada.
Konsystorja	Konsystorz.
Kontakt	Styczność; współdziałanie.
Kontrabanda	Przemytnictwo.
Kontrabandzista	Przemytnik.
Kontrakt	Umowa.
Kontrast	Przeciwieństwo.
Kontrol (m.)	Kontrola (ż.)
Kontynent	Ląd stały.
Kończyć Np. Kończył gimnazję w Wilnie	1) Kończyć 2) Skończyć; ukończyć. Ukończył szkoły (gimnazjum) w Wilnie.
Kooperacja	Współdzielczość.
Kooperatywny	Współdzielczy.
Kopja (dokumentu)	Odpis.
Korka	Skórka (od chleba).
Korzinka	Koszyk.
Korzyść	Pożytek (w znaczeniu niematerjalnem).
Korzystać czem (Пользоваться чем)	Korzystać z czego.
Korzystny	Pożyteczny (np. człowiek, postępek itp.)
Kosa	Warkocz.
Kość (w rybie)	Ość.
Koso patrzeć, spojrzeć	Krzywo patrzeć.
Kosooki	Zezowaty.
Kosteczka (w owocach)	Pestka.
Kosztować komu (Cтоит кому) Np. Jemu to dużo kosztowało.	Kosztować kogo. Dużo go to kosztowało.
Kotleta, kotletka (ż.)	Kotlet, kotlecik (m.).
Kozerek	Daszek od czapki.
Kraj	Krawędź; brzeg.
Krańcowość (Крайность)	Ostateczność.
Krańcowy Np. Krańcowa nędza	Ostateczny. Ostateczna nędza.
Kredytor	Wierzyciel.
Kręcenie głowy (Головокружение)	Zawrót głowy.
Króbka, króbeczka	Pudło, pudełko.
W krótkim czasie (В скором времени)	Wkrótce; niezadługo.
Kryzys	Przesilenie, przełom.
Ktoby to nie był	Bez względu na osobę.
Kulomiot	Kartaczownica.
Kurjer	Woźny.
Kurjerski pociąg	Pociąg pośpieszny.
Kurzyć papierosy	Palić papierosy.
Kuszetka	Sofka
Kwartał	Cyrkuł, dzielnica (w mieście).
Kwatera Np. Kwatera uczniowska	Mieszkanie, lokal. Stancja dla uczniów.
Kwitancja	Kwit, pokwitowanie.

L.

Laboratorja	Laboratorjum; pracownia.
Lekcja (Лекця)	Odczyt.
Lekki	Łatwy.
Liczyć kogo czem (Считать) Np. Jego liczą bogatym	Mieć kogo za co Mają go za bogatego.
Liczy się (Считается) Np. W Wilnie liczy się 200.000 mieszkańców.	Liczą W Wilnie liczą 200.000 mieszkańców.
Liszni	Zbyteczny; zbywający.
Literator.	Literat.

Ł.

Ładzić	Dawać sobie radę; żyć zgodnie.
Łagiery	Obóz.
Łakomy kąsek	Ponętny kąsek
Łamać dom itp.	Burzyć dom itp.
Łaska	Pieszczota.
Łgać (ros. лгать, zaś врать=łgać)	Kłamać.
Łyżeczka Np. Boli pod łyżeczką (под ложечкою)	Dołek (pod piersiami) Boli w dołku.

M.

Magazyn	Sklep.
Mało tego, że…	Nie dość na tem, że…
Maniszka	Półkoszulek.
Manżety	Rękawki (mankiety).
Masa	Mnóstwo, moc.
Masło	Olej; oliwa.
Między tem (Между тем)	Tymczasem; pomimo to, wszakże.
Ministerstwo	Ministerium.
Mirowy	Sędzia pokoju.
Misia (Миша)	Michaś.
Mityng	Wiec.
Młody człowiek	Młodzieniec.
Młodzi ludzie	Młodzież.
Mnożyć na co (w mat.)	Mnożyć przez co.
Moment	Chwila.
Momentalnie	W jednej chwili.
Monument	Pomnik.
Monumentalny	Pomnikowy.
Mozgi Np. Cielęce mozgi	Mózg. Móżdżek cielęcy.
Możno	Można.
Muszka	Wezykatorja.
Myć bieliznę	Prać bieliznę.

N.

Na Np. Kupił na 10 gr. chleba Np. Mieszka na ulicy Wielkiej Np. Pisać lub czytać na polskim języku.	Za; w; przy. Kupił za 10 gr. chleba. Mieszka przy ul. Wielkiej. Pisać lub czytać po polsku.
Nabor	Układ czcionek (druk).
Nabrać	Napełnić; nałożyć; położyć (o potrawach).
Nabrać, nabierać	Złożyć; składać (o czcionkach).
Nachał, nachalny	Natręt; natrętny.
Nacja	Naród.
Nacjonalność	Narodowość.
Nacjonalny	Narodowy.
Na dniach; na tym tygodniu	W tych dniach; w tym tygodniu.
Nadojadać	Dokuczać.
Nadojadło (Надоело)	Dokuczyło; sprzykrzyło się.
Nadrukować (Напечатать)	Wydrukować.
Nadziratiel	Dozorca.
Naliwka	Nalewka.
Namazać (np. chleb masłem itp.)	Posmarować, nasmarować.
Na odwrót (Наоборот)	Przeciwnie; odwrotnie.
Napieczętować	Wydrukować.
Napijać się	Upijać się.
Napilnik	Pilnik.
Napominać	Przypominać.
Napróżno (Напрасно)	Niepotrzebnie; nadaremnie.
Narod	Lud.
Naruszenie 1) pokoju, 2) przepisów	Zerwanie pokoju; przekroczenie przepisów.
Narzecze	Gwara, djalekt.
Na razsroczkę	Na wypłat, na raty.
Nastawnik,—ca	Nauczyciel,—ka; przełożony,—a.
Na tyle (Настолько)	O tyle.
Nazad Np. Nazad temu 2 (itp.) lata	Wtył, napowrót. Przed 2-ma (itp.) laty.
Naznaczać (kogo na posadę)	Mianować; zamianować.
Negatywny	Przeczący; odmowny; ujemny.
Nerwny	Nerwowy.
Niedaleki (o człowieku)	Poczciwiec; ograniczony.
Nie dostaje	Brak; brakuje.
Niedoimka	Zaległość
Nie już to?	Czyż?
Nie patrząc na (Не смотря)	Pomimo.
Nieporządki (Безпорядки)	Zamieszki; zaburzenia; rozruchy.
Nie w tem rzecz	Nie o to chodzi.
Niezamieniony (Незаменимый)	Niezastąpiony.
Niezawisły (Независимый)	Niezależny; niepodległy.
Nosilszczyk	Posługacz (kolejowy) tragarz.
Notarjalny	Rejentalny.
Notarjus	Rejent.

O.

Objaśnić	Wytłómaczyć.
Objaśniać się na ruskim języku	Tłómaczyć się po rosyjsku.
Objawić	Ogłosić; oświadczyć.
Objawić wojnę	Wypowiedzieć wojnę.
Obiecuje być (Обещаеться быть)	Zapowiada się (coś).
Objektywny	Przedmiotowy; bezstronny.
Oboz, np. asenizacyjny	Tabór.
Obwiniać	Oskarżać
Obwiniony	Oskarżony.
Ochotnie (Охотно)	Chętnie; z miłą chęcią.
Oddawać cześć	Salutować.
Odejmować (Отнимать) Np. Odjęli jemu pensjon.	Odbierać; pozbawiać czego. Pozbawili go emerytury.
Odkazać	Odmówić.
Odkryć Np. Odkryć zebranie mową Np. Odkryć pomnik Np. Odkryli szkołę	Otworzyć; odsłonić; zagaić. Zagaić z. m. Odsłonić pomnik. Otworzono (otwarto) szkołę.
Odkrytka	Pocztówka, list otwarty.
Odkryty Np. Na odkrytem powietrzu Np. Z odkrytą głową	Otwarty; goły. Na otwartem (wolnem) powietrzu. Z gołą głową.
Odłączyć się skąd (Отлучиться)	Odejść; wyjść.
Odmówić się (Oтказаться)	Zrzec się.
Odnosić się do czego Np. To do pana się nie odnosi Np. To do mnie się nie odnosi	Tyczyć się czego; dotyczyć. To pana nie dotyczy. To mnie się nie tyczy.
Odnośnie (Относительно)	Względem.
Odnośny; odnoszący się	Dotyczący; tyczący się
Odprawić (posyłkę, list).	Wysłać.
Odprawić się w drogę	Udać się w drogę.
Odpuścić (kogo)	Zwolnić
Odpusk Np. Być w odpusku	Urlop. Być na urlopie.
Odstawka	Dymisja.
Odstawny	Dymisjonowany.
Odsroczka	Odroczenie.
Odzywać się Np. To odezwie się na zdrowiu	Odbijać się. Odbije się na zdrowiu.
Oficjalny	Urzędowy.
Oglądnąć się (Оглянуться)	Obejrzeć się.
Ograniczać się czem Np. Ogranicza się małem	Ograniczać się na czem; ograniczać się do czego; poprzestać. Poprzestaje na małem.
Okazać pomoc	Udzielić pomocy.
Okazać usługę	Oddać, wyświadczyć przysługę.
Okołodek	Rewir.
Okołodoczny	Rewirowy
Okrążyć	Otoczyć; opasać (twierdzę).
Omar	Homar (rak morski).
Opiłki	Trociny.
Oprzedzielić Np. Oprzedzielić się na miejsce	Zamianować. Objąć posadę.
Ordynarny profesor	Profesor zwyczajny.
Oręż (Оруже)	Broń.
Organ	Narząd.
Organizm	Ustrój.
Ornament	Ozdoba.
Ornamentacja	Zdobienie; zdobnictwo.
Ortografja	Pisownia.
Ostanowka Np. Za mną nie będzie ostanówki	Zwłoka; opóźnienie; przeszkoda. Z mego powodu nie będzie zwłoki (opóźnienia).

P.

Pałata a) Kazionna pałata b) Kontrolna pałata c) Sudiebna pałata	1) Sala (w szpitalu) 2) Izba. Izba skarbowa. Izba obrachunkowa. Izba sądowa.
Pałatka	Namiot
Pałeczka, pałka	Laseczka, laska.
Panika	Popłoch.
Panowie (Господа)	Państwo (mężczyzna i kobieta razem).
Papierosa, papieroska (żeńsk.)	Papieros, papierosik (męsk.).
Papka	Okładka; teczka.
Paradny chód	Wejście frontowe.
Paralelny	Równoległy.
Parochod	Parowiec; statek parowy; parostatek.
Parszczyk,—ca	Łaziebnik,—ca.
Partja	Stronnictwo.
Partyjny	Stronniczy.
Peckać (Пачкать)	Walać, brudzić.
Pełny Np. Wysłużył pełny pensjon Np. Moja córka taka pełna	1) Tęgi, otyły 2) Zupełny, całkowity. Wysłużył całkowitą emeryturę. Moja córka taka tęga (otyła, tłusta).
Pensjon	1) Pensja (szkoła) 2) Emerytura.
Personał	Personel.
Perjod (w gramatyce o czasie)	Okres.
Piec (ż.)	Piec (m.).
Pieczęć	Piętno, znamię (po polsku pieczęć oznacza co innego).
Pielonka	Pieluszka.
Pierekliczka (ż.)	Apel (m.), wywoływanie
Pieresadka	Przesiadanie; przesiadanka.
Plita Np. Napalić pod plitą	Blacha (w kuchni) Napalić pod blachą.
Płyt (m.)	Tratwa (ż.).
Płytnik	Oryl, flis.
Pochody	Wyprawy (wojenne, np. krzyżowe).
Pocztowy papier	Papier listowy.
Poderwać (zaufanie, byt)	Podkopać (zaufanie, byt).
Podjąć	Podnieść (rękę, przedmiot jakiś, kwestję).
Podobny na kogo	Podobny do kogo.
Podpiska	1) Zobowiązanie się 2) Przedpłata (na gazety).
Podrad; podradczyk Np. Wziąć podrad na co	Dostawa; dostawca. Podjąć się dostawy czego.
Pod rząd	Z kolei; po kolei
Podtrzymany (Подержанный)	Używany.
Podwał	Suterena.
Podtrzymywać kogo	Popierać.
Podziennie	Od dnia; na dniówkę.
Podzienny	Wyrobnik.
Po formie Np. Spił się po formie	Jak się należy; należycie. Spił się należycie.
Pojmować pod czem	Rozumieć przez co.
Pokazanie (w sądzie)	Zeznanie.
Pokazać się czem	Wydać się czem.
Pokazać, pokazywać (w sądzie)	Zeznać; zeznawać.
Pokupka	Sprawunek.
Położmy	Przypuśćmy; dajmy na to, że.
Pominutnie	Co chwila.
Po modnemu	Modnie.
Popaść	Trafić.
Popaść się	Złapać się.
Popełnić (w znaczeniu dopełnienia)	Uzupełnić; dopełnić.
Popełnieć	Utyć.
Po porządku	Po kolei.
Popularny	Przystępny.
Porosza	Ponowa.
Portfel	Teka.
Porwać, porwany	Podrzeć, podarty.
Postawić sztukę (w teatrze)	Wystawić sztukę.
Posłać (za kim, za czem)	Posłać po kogo, po co.
Postąpić (o papierze) Np. Postąpił papier	Nadejść. Nadszedł papier.
Postąpić na służbę	Wstąpić do służby; objąć służbę.
Pośpiać Np. Pośpiejem jeszcze Np. Pośpiały frukty	1) Zdążyć 2) Dojrzeć (o zbożu, owocach). Zdążymy na czas. Owoce dojrzały
Powalić	Obalić.
Powierka Np. Powieroczna komisja	Sprawdzanie; kontrola. Komisja rewizyjna; komisja kontrolująca.
Powierzyć	1) Sprawdzić 2) Uwierzyć.
Powiestka	Awizacja; zawiadomienie.
Powozka	Furmanka; podwoda.
Pożarna komanda	Straż ogniowa
Pożarnik; pożarny	Strażak; strażacki.
Prędka pomoc (Скорая помощь)	Pogotowie ratunkowe.
Prejskurant	Cennik.
Probój	Skobel.
Programa (ż.)	Program (m.).
Progres	Postęp.
Progresista	Postępowiec.
Progresywny	Postępowy.
Prokuror	Prokurator.
Prototyp	Pierwowzór.
Prowjant Np. Prowianckie magazyny	Żywność. Składy żywności.
Prowokacja	Podszczuwanie; podżeganie.
Prowokator	Podszczuwacz; podżegacz.
Prowokatorski (ton)	Wyzywający.
Prygowor	Uchwała; wyrok.
Prykaszczyk	1) Subjekt (w handlu) 2) Ekonom (na folwarku).
Prymitywny	Pierwotny; prosty.
Pryncyp	Zasada.
Pryncypjalny	Zasadniczy.
Prystaw: a) czastny b) stanowy c) sudiebny	Komisarz cyrkułu, Asesor, Komisarz sądowy.
Przeciągnąć (Протянуть) rękę	Podać; wyciągnąć rękę
Przeciwny (Противный)	Wstrętny; odrażający
Przedstawiać sobą coś	Znaczyć.
Przedłożyć	Przedstawić.
Przejechać na drugie mieszkanie.	Przeprowadzić się na inne mieszkanie.
Przekrócić (Прекратить) co Np. Przekrócił dzieło	Zaprzestać czego; zaniechać. Zaniechał sprawy.
Przepaść Np. Przepaść narodu	Mnóstwo. Mnóstwo ludzi.
Przepuścić lekcję itp.	Opuścić lekcję.
Przestudzić się	Zaziębić się.
Przez (w stos. do czasu) Np. Wrócę przez godzinę, wrócę przez tydzień itd.	Za. Wrócę za godzinę, za tydzień itd.
Przez dzień	Co 2-gi dzień.
Przeżywać (dużo; mało)	Wydawać na siebie.
Przybawić	Dodać.
Przybrać (ze stołu itd.)	Sprzątnąć, uprzątnąć.
Przybrać się do czego	Zabrać się do czego.
Przychodzi się, przyjdzie się itd.	Wypada, wypadnie itd.
Przyczynić (przykrość, szkodę, stratę itp.)	Sprawić; wyrządzić.
Przyczynić rany	Zadać rany.
Przygotawiać	Przygotowywać,
Przyjąć	Wziąć; uprzątnąć.
Przyjąć w uwagę	Wziąć pod uwagę; uwzględnić.
Przyjmować udział (Принимать участье)	Brać udział.
Przyjmować formy, kształty	Przybierać postać.
Przyjść do siebie (Прийти в себя)	Odzyskać przytomność.
Przymykać	Przytykać (graniczyć).
Przymknąć do	Przyłączyć się do.
Przynosić: a) szkodę b) (o drzewie) owoce	Wyrządzać szkodę. Wydawać owoce
Przyswoić	Przywłaszczyć.
Przysługa	1) Usługa 2) Służba 3) Posługa.
Przyzyw (do wojska)	Pobór; wezwanie.
Przyzywać	Przywoływać; powoływać; wzywać.
Przyzywny	Poborowy.
Publika	Publiczność.
Puszka	Armata; działo.
Pytać u kogo	Pytać kogo.

R.

Racjonalny	Uzasadniony; słuszny; odpowiedni; rozsądny.
Ramki Np. W ciasnych ramkach	1) Ramy 2) Ramki. W szczupłych ramach, granicach.
Raniec	Tornister.
Rano, raniej	Wcześnie, wcześniej.
Rączka (Ручка)	1) Trzonek (u noża) 2) Obsadka (u pióra) 3) Klamka.
Raz Np. Raz już przyszedł, to…	Skoro. Skoro przyszedł, to…
Reakcja	1) Oddziaływanie 2) Odczyn (w chemji) 3) Zwrot wstecz, wstecznictwo (w polityce)
Reakcjonier	Wstecznik.
Reaktyw	Odczynnik (w chemji).
Recept (m.)	Recepta (ż).
Refleks	1) Odruch (w fizjologji). 2) Odblask (w fizyce).
Refleksja	Rozwaga; zastanowienie.
Rekomendacja	Polecenie.
Rekomendować	1) Polecać 2) Przedstawiać.
Relsy	Szyny.
Remont Np. Kapitalny remont domu	Naprawa, odnowa, restauracja. Gruntowna odnowa domu.
Renegat	Zaprzaniec; przeniewierca.
Reprezentant	Przedstawiciel.
Respublika	Rzeczpospolita.
Restoran	Restauracja.
Rewanż	Odwet.
Rezerwa	Odwód.
Rezerwuar	Zbiornik.
Reziny	Gumy.
Rezolucja	1) Uchwała 2) Opinja (zwierzchnika).
Rezultat	Skutek, wynik.
Ród ludzki	Rodzaj ludzki.
Rody	Poród.
Rodzina (Родина)	Kraj rodzinny
Rozchodować	Wydawać, wydatkować.
Rozdawać się (o głosie)	Rozlegać się.
Rozdział (Раздел)	Rozbiór, podział.
Rozkosz	Zbytek, przepych.
Rozkoszny (np. mieszkanie)	Zbytkowny, przepyszny.
Rozlewać herbatę	Nalewać herbatę.
Rozliczać	Liczyć na co, rachować na co.
Rozmienić (pieniądze)	Zmienić.
Rozpisać się (Росписаться)	Pokwitować.
Rozpiska	Kwit, pokwitowanie.
Rozpłacić się	Obliczyć się.
Rozumieć pod czem	Rozumieć przez co.
Rubaszka	Koszula; bluza.
Rutyna	1) Zaśniedziałość 2) Wprawa.
Ryć się	Grzebać się.
Rwać	Drzeć (np. ubranie).
Rysak	Kłusak.
Rysk (m.)	Ryzyko (n.).

S.

Sad (fruktowy)	Ogród (owocowy).
Samosąd	Sąd doraźny.
Sam pierwszy, sam najlepszy itp.	Najpierwszy, najlepszy.
Sarkastyczny	Szyderski; złośliwy.
Sarkazm	Szyderstwo.
Ścieśniać się	Krępować się.
Serjozny.	Poważny.
Sieni	Sień.
Sini	Siny; niebieski.
Siurpryza	Niespodzianka.
Skobki; w skobkach	Nawias; nawiasem; w nawiasie.
Skoncentrować	Skupić; ześrodkować.
Skoncentrowany (w chemji)	Stężony (np. roztwór).
Sławić się czem	Słynąć z czego.
Sołdat	Żołnierz.
Słowo Np. Proszę słowa.	Głos. Proszę o głos.
Śledzić za kim, za czem	Śledzić kogo, co.
Słuchy Np. Chodzą słuchy	Pogłoski. Krążą pogłoski.
Służyciel	Posługacz.
Smotr	Przegląd; rewja.
Smieta	Kosztorys; budżet.
Socjalny	Społeczny.
Sojusz (Союз)	Przymierze.
Sojusznik	Sprzymierzeniec.
Solidny	Poważny (człowiek, firma); pewny.
Sort, sorta Np. Towar pierwszy sort	Gatunek. Towar w najlepszym gatunku.
Sowietnik Np. Statski sowietnik Np. Tytularny sowietnik	Radca. Radca stanu. Radca honorowy.
Spektakl	Widowisko.
Spieszny	Pilny.
Spiral	Ślimacznica.
Spiralny	Ślimakowaty.
Spisać	Przepisać.
Spisek	Spis; lista.
Sposobność; sposobny	Zdolność; zdolny.
Sprawiedliwość (oddać, przyznać komu)	Słuszność.
Sprawka Np. Zebrać, naprowadzić sprawki	Informacja, wiadomość. Zebrać informacje; po informować się; zasięgnąć wiadomości.
Sroczny	Terminowy.
Stać na kolanach	Klęczeć.
Stancja	Stacja (na kolei).
Starosta (wiejski)	Sołtys.
Starszyna (w gminie)	Wójt gminy.
Statua	Posąg.
Stoliczny	Stołeczny.
Strachować, — się	Ubezpieczać,—się.
Strachowka	Ubezpieczenie; rata ubezpieczeniowa.
Stracić	Zgubić.
Stracić się (Потеряться)	Zmieszać się; zdetonować się.
Stroić,—się	Budować,—się.
Strojenie	Zabudowanie.
Sumaszedszy	Warjat; obłąkany.
Sumka	1) Torebka 2) Woreczek.
Surowy (Суровый)	Srogi; ciężki (np. zima)
Sustawy	Stawy.
Sutki	Doba.
Światły (Светлый)	1) Jasny (kolor) 2) Widny (pokój)
Światopogląd (Мировоззрение)	Pogląd na świat.
Świecy	Świece.
Świta	Orszak (królewski itp.)
Swoboda, swobodny Np. Zwoszczyk swobodny?	Wolność, wolny. Dorożkarz wolny?
Syberyjska zaraza (Сибирская язва)	Czarna krosta; wąglik; morowa krosta; karbunkuł.
Systema (ż.).	System, systemat (m.).
Szansa,—e Np. Mieć szanse.	Widok, widoki. Posiadać widoki.
Szczoty (przyrząd)	Liczydło.
Szeptać się z kim	Szeptać do kogo. — między sobą.
Szkandał	Skandal; burda.
Szpała	Podkład kolejowy.
Sztacki	Cywilny.
Sztat	Etat.
Sztatny	Etatowy.
Sztempel	Stempel; pieczęć.
Sztora	Roleta.
Sztyk	Bagnet.
Szum	Hałas (ale: szum drzew).
Szwejcar	Odźwierny.
Szykarny	Szykowny.

T.

Tabel	Galówka.
Tak czy inaczej (Так или иначе)	Jakkolwiekbądź
Tak jak…, to	Ponieważ…, więc.
Tak i coż?	To i cóż?
Taki	Przecież, jednak.
Tamożnia	Komora celna.
Tarakan	Karaluch.
Targi	Licytacja; przetarg.
Telegramma (ż.)	Telegram (m.); depesza.
Tenże sam	Ten sam.
Tietradka (i cietradka)	Zeszyt, kajet, sekstern.
Tok	Prąd (elektryczny).
Tożsamo	To samo.
Trąba	1) Rynna 2) Komin 3) Rura.
Trąbeczka (Трубочка)	Rurka.
Trotuar	Chodnik.
Trwożny (Тревожный)	Zatrważający.
Tunel	Przekop.
Turma	Więzienie.
Tylko, tylko-co	Ledwo; dopiero-co.

U.

U (np. pożyczyć, wziąć)	Od.
U mnie, u ciebie, u nas itp. jest Np. U nas jest dużo bydła.	Ja, ty itp. mam. My mamy dużo bydła.
Ucząstek	Cyrkuł.
Uczyciel	Nauczyciel.
Ugołowny	Kryminalny.
Ulepszenie (w zdrowiu)	Polepszenie (w zdrowiu).
Umierać od (jakiej choroby) Np. Umarł od tyfusu	Umierać z (jakiej choroby). Umarł z tyfusu (ale: od kuli, od szabli, od pioruna itp.).
Upotrzebiać	Używać.
Uprawa Np. Wraczebna uprawa	Zarząd; urząd (ale: uprawa roli). Urząd lekarski.
Uprawlenje	Zarząd.
Uprawlajuszczy	Rządca; kierownik.
Ustaw (m.)	Ustawa (ż.).
Uśpieć	Zdążyć.
U telefona	Przy telefonie.
Uważać kogo	Poważać, szanować kogo.
Uważać co	Uznawać.

W.

Wagzał	Dworzec (kolejowy).
Wakansja (ż.)	Wakans (m.).
Walać się po czem	Przewracać się.
Wasal (Вассал)	Lennik; hołdownik.
Ważność	Doniosłość; waga.
Ważny Np. Ważna suma; ważny urzędnik.	Pokaźny; znaczny. Pokaźna suma; znaczny urzędnik.
Wązki	Ciasny (gdy mowa o rzeczach oderwanych) pogląd, umysł itp.)
Wchód	Wejście.
Welocyped	Rower; koło.
Welocypedysta	Cyklista; rowerzysta.
Węgłowy (Угловый)	Narożny.
Widny z siebie Np. Widne miejsce	Okazały, wspaniały. Wysokie stanowisko.
Wierówka	Powróz, postronek, sznur.
Wieszałka	Szaragi, wieszadło.
Winszować (Поздравлять) kogo czem	Winszować komu czego.
Wizytna karteczka	Bilet wizytowy.
Wmiejsce	Zamiast.
Wmig	W mgnieniu oka.
Wodokaczka	Wodociąg; pompa.
Wojenny	Wojskowy (gdy dotyczy wojska).
Wołość	Gmina.
Wotować (Вотировать)	Głosować.
Wozić się z kim (Возиться)	Kramarzyć się.
Współczuć komu (Сочуствовать)	Współczuć z kim.
Wszystko równo (Все ровно)	Wszystko jedno.
Wszystko że lepiej (Все же лучше)	Zawsze lepiej.
W tydzień raz	Raz na tydzień.
Wybrać kim	Wybrać na kogo.
Wybyć	Wydalić się; wyjechać. opuścić miejscowość.
Wychod	Wyjście.
Wychodka	Wybieg.
Wycisnąć na czem pieczęć (przenośnie)	Wycisnąć piętno.
Wyjść z siebie	Unieść się.
Wykluczyć (Исключить, выключить)	Wyłączyć.
Wykorzystać (Использовать)	Wyzyskać.
Wynieść przekonanie	Otrzymać wrażenie; nabrać przekonania.
Wynieść wyrok	Wydać wyrok; ogłosić wyrok.
Wypisać (pismo)	Zaprenumerować; zapisać się na; sprowadzić; zamówić.
Wypowiedzieć się za czem (Высказаться в пользу)	Oświadczyć się na korzyść czego.
Wyręczyć (pieniądze, kwotę itp.)	Otrzymać.
Wysoko postawiony Np. To człowiek wysoko postawiony	Zajmujący wysokie stanowisko; znaczny. To znaczna figura.
Wyszkolony	Wyćwiczony, wprawny.
Wyuczyć się	Nauczyć się.
Wytrzymać (Выдержать) egzamin	Zdać egzamin.
Wywieska	Znak; szyld.
Wyzywać (do lekcji)	Wywoływać; wyrywać,
Wzbudzić kwestję	Podnieść kwestję.
Wziątka (Взятка)	1) Łapówka 2) Bitka, lewa (w kartach).

Z.

Zabastować.	Zaprzestać pracy; zastrejkować.
Zabastowka	Strejk; bezrobocie.
Zachodzić Np. Pan Michał, proszę zachodzić do nas	Wstępować; odwiedzać Panie Michale, proszę nas odwiedzać.
Zaczynszczyk	Podżegacz; herszt główny.
Zajawienie	Doniesienie, zawiadomienie, oznajmienie.
Zajawić	1) Zameldować (np. w policji) 2) Oznajmić, zawiadomić.
Zajmować się	1) Pracować nad czemś 2) Uczyć się czego 3) Trudnić się czem.
Zakaz	Zamówienie; obstalunek.
Zakazać co	Zamówić, obstalować.
Zakazny list	List polecony.
Zakąsić (Закусить)	Przekąsić; przetrącić.
Zakąska	Przekąska.
Zakryć Np. Zakryć magazyn Np. Zakryć obraz	1) Zamknąć, zwinąć 2) Zasłonić. Zamknąć, zwinąć sklep. Zasłonić obraz.
Załog	1) Kaucja 2) Zastaw.
Załogowe świadectwo	Świadectwo zastawne.
Założyć Np. Majątek założony w banku.	Zastawić. Majątek zastawiony w banku.
Zamek wiszący	Kłódka.
Zamieniać kogo	Zastępować, zastąpić kogo.
Za kim co mieć Np. Za mną 2 ruble	U kogo mieć. Masz u mnie 2 ruble.
Zapeckać (Запачкать)	Zabrudzić, powalać.
Zapiska	Notatka, kartka.
Zapotrzebować (Затребовать)	Zażądać.
Zapraszać (Запрашивать)	Zacenić.
Zaprowadzić (Завести) sprawki	Zebrać wiadomości.
Zaprzeczać (Запрещать)	Zabraniać; nie pozwalać; zakazywać (czego).
Zarobotek	Zarobek.
Zarządzający	1) Kierownik 2) Rządca.
Zastanowić,—się	Zatrzymać,—się.
Zatem (Затем)	Następnie.
Zatracić	Wydać (np. pieniądze).
Zawiązać się Np. Zawiązała się bitwa, sprzeczka, kłótnia.	Wszcząć się; rozpocząć. Wszczęła się bitwa; rozpoczęła się bitwa, sprzeczka, kłótnia.
Zawisły	Zależny.
Za wyjątkiem (За исключением)	Z wyjątkiem.
Zbić	1) Stłuc (np. szklankę, szybę itp.). 2) Zburzyć (budynek).
Zdawać a) kwaterę b) w arendę	Wynajmować, odnajmować mieszkanie. Wypuszczać, oddawać w dzierżawę.
Zebrać	Sprzątnąć (ze stołu).
Zeznanie (Сознание)	Świadomość
Zeznawać (Сознавать)	Uświadamiać sobie.
Zgłosić się (Согласиться)	Zgodzić się.
Zgrywać rolę	Udawać kogo.
Złamać dom	Zburzyć dom.
Złowonny	Cuchnący.
Znać	Wiedzieć.
Znajdować co czem Np. Znajduję potrzebnem (Нахожу нужным)	Uważać, że,—za. Uważam za potrzebne.
Znaleźć w domu	Zastać w domu (kogo).
Znamienity	Znakomity.
Znosić się (Сноситься)	Porozumiewać się.
Zostaw! (Остав!)	Przestań! daj pokój!
Zsyłać się (na kogo lub na co)	Powoływać się.
Zsyłka	1) Zesłanie 2) Odsyłacz; cytata.
Zwierzęcy (Зверский)	Ohydny; potworny.
Zwoszczyk	Dorożkarz.

Ż.

Żaba (choroba)	1) Zapalenie gardła; ślinogorz 2) Dusznica bolesna (sercowa).
Żalić się	Skarżyć się.
Żenić się na kim	Żenić się z kim.
Żulik	Huncfot; szubrawiec; łobuz
Żurnał	1) Pismo 2) Dziennik (w szkole, w biurze).
Żyć	Mieszkać.